Dubbele achternaam voor kinderen

Op 1 januari 2024 is de “Wet introductie gecombineerde geslachtsnaam” in werking getreden, waardoor ouders de mogelijkheid hebben om kinderen die op of na 1 januari 2024 worden geboren, de achternaam van beide ouders te geven. Voor kinderen die vóór 1 januari 2024 zijn geboren geldt er overgangsrecht. Het is namelijk voor de duur van één jaar (tot 1 januari 2025) mogelijk dat kinderen van dezelfde ouders, geboren op of na 1 januari 2016, de geslachtsnaam van beide ouders krijgen, waarbij de ouders alsdan in onderling overleg de volgorde van de achternamen bepalen. 

Ouders kunnen de naamkeuze in onderling overleg regelen bij de gemeente. Dit kost gemiddeld € 75,00 voor het eerste kind en € 50,00 voor elk volgend kind. De keuze van de gecombineerde achternaam is eenmalig en geldt ook voor eventuele volgende kinderen van dezelfde ouders. Zijn de ouders getrouwd, dan dienen zij de keuze voor de geboorte of bij de geboorteaangifte te regelen. In beide gevallen moeten de ouders samen langskomen. Als ouders de keuze niet voor de geboorte hebben vastgelegd bij de gemeente, dan kunnen zij geen online geboorteaangifte doen. De ouders moeten dan samen naar de afdeling Burgerzaken van de betreffende gemeente om een dubbele naam voor hun kind te kiezen en tegelijkertijd de geboorteaangifte te doen.

Wat nu als ouders het niet met elkaar eens zijn?  

De keuze voor de (achter)naam van een kind, is een keuze welke ouders in onderling overleg maken. In bepaalde gezagskwesties kunnen ouders, wanneer zij het niet met elkaar eens zijn (denk bijvoorbeeld aan een verhuizing met de kinderen naar een andere woonplaats, inschrijving op een school of sportclub, toestemming voor een medische behandeling of toestemming voor een vakantie naar het buitenland), vervangende toestemming aan de rechtbank vragen. De beslissing van de rechtbank vervangt dan (mogelijk) de toestemming van de andere ouder.

Als één van de ouders op grond van het overgangsrecht bij oudere kinderen of bij kinderen geboren na 1 januari 2024 de kinderen graag (alsnog) een dubbele achternaam wil geven en de andere ouder is het daar niet mee eens, dan speelt de vraag of de rechter dan een beslissing kan nemen die de toestemming van de andere ouder vervangt. De rechtbank Gelderland, locatie Arnhem, heeft op 12 maart 2024 geoordeeld dat de wet hiervoor geen grondslag biedt. In deze uitspraak heeft de rechtbank overwogen dat ouders zich tot de ambtenaar van de burgerlijke stand moeten wenden, als zij op grond van de nieuwe wet de achternaam van hun kind willen wijzigen. Daarbij is het nodig dat beide ouders instemmen met een wijziging van de achternaam van hun kind. Indien één van de ouders niet instemt, kan er geen wijziging van de geslachtsnaam plaatsvinden. Omdat de vader van de kinderen in deze zaak geen toestemming wilde geven voor de wijziging van de achternaam is een wijziging van de achternaam niet mogelijk. De rechtbank heeft daarom in deze zaak het verzoek van de moeder afgewezen.