Hoe werkt dat eigenlijk met een echtscheiding als ieder voor een eigen advocaat kiest? Wanneer ben ik gescheiden en hoe wordt dat bereikt? En hoe wordt dan het ouderlijk gezag over de kinderen, alimentatie en boedelverdeling vastgesteld?
Een echtgenoot die wil scheiden moet dit in beginsel doen via een advocaat. De advocaat vraagt de echtscheiding aan bij de rechtbank door een schriftelijk verzoek in te dienen, het verzoekschrift. Alleen een advocaat mag dit doen namens degene die wil scheiden. Dit verzoek kan ook namens beide echtgenoten samen worden gedaan. De procedure gaat dan aanzienlijk sneller. Naast het verzoek het huwelijks te beëindigen kunnen verzoeken worden gedaan over o.a. ouderlijk gezag, de verblijfplaats van de kinderen, omgangsregeling, kinderalimentatie, partneralimentatie, verdeling gemeenschap van goederen of afwikkeling huwelijkse voorwaarden (dit zijn nevenvoorzieningen).
Als alleen de man of alleen de vrouw de echtscheiding wenst of besluit dit zonder de ander aan te vragen, dan zal het verzoekschrift door een deurwaarder worden bezorgd bij de andere echtgenoot (dit heet betekenen). Op deze manier weet de andere echtgenoot dat er een procedure is gestart. De andere echtgenoot kan zich dan tot een advocaat wenden om namens hem verweer te voeren tegen de verzoeken die aan de rechter zijn voorgelegd, door het indienen van een schriftelijk verweer, een verweerschrift.
Maar deze verwerende echtgenoot kan op zijn beurt bij het verweerschrift ook zelf verzoeken richten aan de rechter, wat in hetzelfde stuk kan worden opgenomen. Als bijvoorbeeld de man om echtscheiding en om een omgangsregeling met de kinderen heeft gevraagd, dan kan de vrouw daartegen verweer voeren én om alimentatie voor de kinderen vragen. De man kan dan zijn advocaat weer verweer laten voeren tegen het verzoek van de vrouw, ook weer met een schriftelijk stuk, een verweerschrift.
Als de echtscheiding niet door beide echtgenoten samen wordt verzocht, zal er na het indienen van het verzoekschrift en verweerschrift door de rechtbank een zitting worden gepland, waarop partijen moeten verschijnen met hun advocaten om hun standpunten en verzoeken en verweren mondeling nader toe te lichten. Bij de zitting mogen normaliter slechts de echtgenoten (en Raad voor de Kinderbescherming) aanwezig zijn.
Over het algemeen trachten wij een zitting te voorkomen door eerder overeenstemming te bereiken met de wederpartij. De voordelen zijn niet gering: rust voor de kinderen, sneller, betere verstandhouding en vaak goedkoper.
Vervolgens zal de rechtbank bepalen wat hij gaat doen. Als er geen onduidelijkheden meer zijn zal hij bepalen wanneer uitspraak zal worden gedaan. Als er bijvoorbeeld verzoeken zijn gedaan over de kinderen en partijen worden het niet eens, zal de rechter mogelijk nader onderzoek bevelen van de Raad voor de Kinderbescherming, alvorens hij uitspraak kan doen. De procedure zal dan aanzienlijk langer gaan duren, soms zelfs jaren.
De uitspraak zal schriftelijk worden vastgelegd in een beschikking, die aan beide advocaten wordt gezonden. De beschikking zal daarna nog moeten worden ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand van de gemeente waar partijen destijds getrouwd zijn. Hiervoor moeten de man en de vrouw een verklaring tekenen dat zij het eens zijn met de beslissing van de rechtbank voor wat betreft de echtscheiding. Als deze verklaring niet wordt getekend door één van beiden, dan zal inschrijving pas kunnen na verloop van drie maanden. Als de man of de vrouw het niet eens is met beslissingen van de rechter over zaken als ouderlijk gezag, omgangsregeling, alimentatie of boedelverdeling, kan daartegen door de advocaat hoger beroep worden ingesteld binnen drie maanden nadat de beschikking is gegeven.